George Carlin: Ο άνθρωπος που άλλαξε την κωμωδία

Το stand-up comedy, που εμείς μάθαμε πρόσφατα στην Ελλάδα αν και η επιθεώρηση έχει πολλά κοινά χαρακτηριστικά, δεν είναι καινούργιο φαινόμενο στις αγγλοσαξονικές χώρες. Μην νομίζετε δηλαδή ότι πρόκειται για μια μόδα που κρατάει το πολύ 20 χρόνια. Κι αυτό γιατί ξεκίνησε από την δεκαετία του ’50. Και ιδιαίτερα στην Αμερική είχε πολύ απήχηση.

Ο George Carlin γεννημένος στην Νέα Υόρκη το 1937, ήταν ένας από αυτούς τους κωμικούς της πρώτης περιόδου. Έζησε την πρώτη της περίοδο, όπου το χιούμορ περιοριζόταν σε μιμήσεις και επιφανειακά αστεία. Και έζησε και την δεύτερη, όπου το χιούμορ μετατράπηκε σε κοινωνική κριτική, σε σάτιρα του ίδιου του κοινού που είχε έρθει να σε δει και σε υλικό που ο κόσμος είχε μάθει να φοβάται να ακουμπήσει. Έζησε; Όχι ακριβώς. Γιατί αυτή η αλλαγή ήταν δικό του έργο.

Τα πρώτα βήματα

Όταν ξεκίνησε, στις αρχές της δεκαετία του ΄60, το κοινό ακόμα δεν είχε ζήσει την κοινωνική επανάσταση των κινημάτων αυτής της πολυτάραχης δεκαετίας. Από την μια το Βιετνάμ, από την άλλη οι χίπις, τα ναρκωτικά και το σeξ, το κοινό άλλαξε μέσα σε μόλις λίγα χρόνια. Το ίδιο έπρεπε να κάνει και ο κωμικός.
Παράτησε τα χαλαρά αστεία που χάιδευαν τα αυτιά του κόσμου και πέρασε σε ένα άλλο επίπεδο. Ο Carlin ήταν ο πρώτος που μετέτρεψε τον κωμικό στον πιο σκληρό σχολιαστή της κοινωνίας και των συνηθειών της, των ηθικών φραγμών του ανθρώπου και των προκαταλήψεών του. Οι σκέψεις του ήταν πάντα ριζοσπαστικές, ενώ πάντα ο λόγος του είχε πολλές αλήθειες. Κι όλα αυτά, αριστοτεχνικά γαρνιρισμένα με το πιο δημιουργικό και παραγωγικό όπλο του ανθρώπου: το χιούμορ.

Αυτή η αλλαγή δεν ήρθε αναίμακτα. Τον έδιωξαν δυο φορές από την σκηνή του Las Vegas, ενώ το κοινό του Ουινσκόνσιν παραλίγο να τον λιντσάρει, όταν ξεκίνησε να κάνει αστεία για τον πόλεμο του Βιετνάμ. Όμως ο George Carlin είχε αποφασίσει να αλλάξει. Είχε αφήσει μακρύ μαλλί και μούσι και προσπαθούσε όχι μόνο να γίνει αρεστός στο κοινό που θα δημιουργούνταν τα επόμενα χρόνια, αλλά να δημιουργήσει έναν νέο τύπο κωμικού. Κάτι που τελικά κατάφερε.

Η αναγνώριση

Την δεκαετία του ’70, οι παραστάσεις του ήταν sold out. Κέρδιζε περισσότερα από 250.000 δολάρια το χρόνο. Αγόρασε και ένα ιδιωτικό τζετ για να τον μεταφέρει στις δεκάδες παραστάσεις του. Η χρήση ναρκωτικών τον σταμάτησε για λίγα χρόνια αλλά, μπορούσε πάντα να το ξεπεράσει και να επανέλθει τρείς φορές πιο ριζοσπαστικός. Όχι μια και καλή όμως. Γιατί οι εξαρτήσεις δεν τον άφησαν ποτέ, αφού ακόμα και το 2004 μπήκε σε κλινική για να απεξαρτηθεί από το αλκοόλ.

Ωστόσο η εξάρτηση του από την κωμωδία και το κοινό ήταν πάντα μεγαλύτερη. Ασχολήθηκε πολύ με την γλώσσα και τις λέξεις. Το περίφημο act του «Οι 7 λέξεις που δεν μπορείς να πεις στην τηλεόραση», έφτασε μέχρι το Ανώτατο Δικαστήριο και με ψήφους 5-4 έγινε η αφορμή να εισηχθούν κανόνες ανάρμοστου υλικού σε τηλεόραση και ραδιόφωνα. Άλλωστε σε αυτό ασκούσε κριτική στο νουμερό του. Στο ότι δεν υπήρχε πουθενά ένας κατάλογός με τις «κακές λέξεις».

Ο Carlin όμως δεν σταμάτησε ποτέ. Εκτός από την γλώσσα τα έβαλε με τα ανούσια χόμπι, τις καθημερινές εξαρτήσεις όλων των ανθρώπων και την θρησκεία. Αργότερα, τα έβαλε με την έλξη του μέσου ανθρώπου προς την καταστροφή και μίλησε πολύ νωρίς για το οικολογικό πρόβλημα του πλανήτη.

Για 4 δεκαετίες, ο Carlin βρισκόταν στην κορυφή. Ήταν ο επαναστάτης που έψαχνε το κοινό. Ήταν ο άνθρωπος που έλεγε αυτά, που πολλοί σκέφτονταν αλλά δεν τολμούσαν να πουν. Και ήταν το πρότυπο όλων των stand-up comedians που βλέπουμε τα τελευταία 20 χρόνια.

Το τέλος

Πέθανε στις 2 Ιουνίου του 2008, από έμφραγμα. Ήταν 71 ετών. Ήταν η τέταρτη φορά που το πάθαινε, με την πρώτη να έρχεται μόλις στα 41 του χρόνια. Μέχρι και την τελευταία στιγμή, ο Carlin ήταν πάνω στην σκηνή, χαρίζοντας γέλιο στον κόσμο αλλά συγχρόνως και τροφή για σκέψη. Σκέψη που θα σε έκανε να παρατήσεις τις προκαταλήψεις σου, να μην δίνεις σημασία στις λέξεις και να αντιμετωπίζεις την ζωή με χιούμορ.

Όπως έλεγε και ο ίδιος, με την τεράστια αίσθηση αμφισβήτησης που είχε: «Η ζωή δεν είναι τόσο περίπλοκη. Σηκώνεσαι από το κρεβάτι, πας στην δουλειά, τρως τρία γεύματα, χeζεις καλά μια φορά και ξαναπάς στο κρεβάτι. Που είναι το μυστήριο;». Για να συμπληρώσει «Έχουμε προσθέσει χρόνια στην ζωή, όχι ζωή στα χρόνια»…